Vui không tột đỉnh, buồn không tuyệt vọng

Vui không tột đỉnh, buồn không tuyệt vọng

SGTT.VN - Người phụ nữ được mệnh danh là một trong năm CEO bản lĩnh nhất Việt Nam ấy lúc nào cũng giữ được nụ cười tươi sáng, tự nhiên và gần gũi sau bao thăng trầm của thời cuộc, bao nghiệt ngã của số phận.Chị vừa nhận được giải thưởng uy tín trong cộng đồng quốc tế “Ernst & Young – bản lĩnh doanh nhân lập nghiệp”nhờ tinh thần vượt khó.

Ở một tầm mức mới,để vượt qua chính mình trong thời buổi kinh doanh hết sức khó khăn này, theo chị phải làm gì?

Tôi rất tâm đắc với định nghĩa về tài năng của giáo sư Dave Urich: tài năng = năng lực + sự cam kết + cống hiến. PNJ tự hào nguồn nhân lực có năng lực vừa phải, nhưng luôn làm với thái độ cam kết cao và hết lòng cống hiến, mang tính cộng đồng cao, có sự tin tưởng, chia sẻ trách nhiệm, tạo thành một khối thống nhất và đoàn kết, cùng nhau vượt qua những khúc quanh gian khó. Nhưng bài toán đặt ra bây giờ là phải làm mới, thay đổi tư duy chính mình và tư duy của đội ngũ, thay đổi thực sự, từ bên trong. Tôi không quá ôm đồm mọi việc vào mình, và đã chuẩn bị bước chuyển giao thế hệ từ vài năm nay. Mặc dù luôn đặt niềm tin vào đội ngũ cộng sự, nhưng niềm tin đó chỉ mới được đặt vào sự trung thành, chân thực, quả thật tôi chưa đủ niềm tin vào năng lực theo chuẩn mực của mình nên chưa dám giao những quyết định lớn. Chính điều đó tạo cho các em dựa dẫm vào mình, đến khi nghĩ phải rút lui thì các em chưa đủ bản lĩnh, đó là điều tôi trăn trở nhất.

Chị vừa nói đến sự thay đổi từ bên trong?

Đúng vậy. Trong những bước đi tới thành công, tôi đều có mục tiêu, chiến lược rõ ràng, nhưng chiến lược đó phần lớn do tôi vạch ra, truyền đạt xuống bên dưới và anh em làm hết sức vì tin vàotôi. Đúng hơn thì mọi cán bộ lãnh đạo từ cấp trung phải là những người tự tin và gópphần tích cực vào việcxây dựng định hướng chiến lược, họ phải thấy có mìnhtrong đó khi thực thi nhiệmvụ chiến lược. Lúc này, niềm tin ấy sẽ xuất phát từ chính mỗi người,như vậy sức bật mới lớn. Mỗi lãnh đạo cấp trung phải cùng thấy những điều mà ngườilãnh đạo thấy, để biết có nguy cơ gì, thuận lợi gì, thì việc thực thi chiến lượcsẽ như một bản năng tự nhiên ở mỗi cươngvị lãnh đạo và từng bộ phận.
Hai cuốn sách Dẫn dắt sự thay đổi và Linh hồn của sự thay đổi của John P.Kotter đã cho tôi tư duy đúng hơnkhi nói đến sự thay đổi. Trong quá trình phát triển, chúng tôi luôn ý thức xây dựng từng chươngtrình đổi mới hay thay đổi trong từng chặng đường,nhưng chưa thay đổi tận cùng, chưa thay đổi trong nhận thức. Đây là vấn đề không chỉ của doanh nghiệp, mà của cả thế giới. Thế giới luôn thay đổi mà mình cứ đứng yên, ngủ quên trong chiếnthắng chắc chắn sẽ bị đào thải. Để tạo một động lực thay đổi tích cực lên từng con người trong tổ chức, phải tạo áp lực cần thiết, và vận dụng những kỹ thuật thay đổi đúng. Bằng kinh nghiệm và kỹ năng của mình, tôi đã cốgắng truyền tinh thần này đến anh em.Sau một khoảng lặng để nhìn lại giá trị tự thân của mình, tôimừng là toàn bộ anh emtrong công ty đã cảm thấy thực sự có một làn gió mới, chứ không phải nhìn thấy… anh em học rất nhanh.

Và chính chị cũng đã thay đổi?

Tôi đã tĩnh lặng hơn, nhìn nhận lại đội ngũ, để biết mình đang đứng ở đâu, biết mình đangkhó khăn gì, từ đó vạch ra lộ trình chiến lược cho mười,hai mươi năm sau. Tôi cảmthấy an lòng khi chuẩnbị thực hiện cuộc chuyển giao này.

Thuật lãnh đạo của chị có chút gì ảnh hưởng từ ngườichồng tổnggiám đốc ngân hàng Đông Á – anh Trần PhươngBình?

Có anh ấy bên cạnh, tôi luôncảm thấy an lòng,càng ngày càng thấm thía hơnnhững giá trị sống mà anh Bình thườngchia sẻ. Anh luôn nỗ lực đem lại năng lượng từ bên trongcho từng con ngườicủa tổ chức, vì anh cho rằngtự nó sẽ giúp họ chống chọi với những biến động của thị trường. Nhờ anh, tôi cảm thấy mình làm được một việc mà bao năm nay chưalàm được, đó là truyền đạt kỹ năng tạo sức mạnh của mình đến từng người trong công ty, giốngnhư “nhân” ra nhiều bà Dung vậy. Như thế anh em sẽ không cònlo sợ khi vắng mặt mình.
Anh Bình thông minh, nhạy bén, lãnh đạo anh em với lòng thươngyêu, nhân hậu… nhưng đôi lúcthiếu sự kiên nhẫn. Tôi có khác hơn,trầm tĩnh, suy tính cẩntrọng, sắc bén trongnhững quyết định, cách nhìn người.Nhưng đôi khi cẩn trọng quá cũng mất thời cơ. Những lúc đó,anh Bình là người đốc thúc, tạo niềm tin để tôi nắm bắt thời cơ. Anh chính là ngườigợi tôi về chiến lượcphát triển, giúp tôi có nhữngquyết định táo bạo khi cần thiết. Những suy nghĩtáo bạo của anh đã tạo bệ phóng chotôi, một người phụ nữ vốn căn cơ. Anh là ngườiquyết liệt, triệt để khi đã đề ra mục tiêu. Maymắn của tôi là người chồng chính làngười bạn thân nhất của mình. Cónhững điều không thể chia sẻ với ai ngoài anh. Chúng tôi thường nói “Vợ chồng đôi khi có thểchia tay, nhưng hai người bạn tri kỷ thì sẽ không baogiờ xa nhau”, và chúng tôi đã xây dựng tình yêu trên tình tri kỷ.

Nhìn vào sự sụpđổ củamột loạtdoanh nghiệp nhà nước và tưnhân sau thời gian phát triển nóng và phát triển ảo,chị có lo lắng nhiều không cho bức tranh nền kinh tế?

Thực sự tôi cóhoang mang. Nền kinh tế của mình trong nhữngnăm qua phát triển quá bấtổn, có nhiều doanh nhânsau một thời gian ngắn giàu lên nhanh chóng, trong khi rất nhiều doanh nhânkhác phải chắt chiu từng ngày, làm việcmiệt mài suốtmấy chục năm trời để kiếm từng đồng lợi nhuận, xây dựng thương hiệu cho mình.Tôi lo sợ cái giàu đó không biết là ảo hay thật. Xã hội cũng đangcó những khoản tiêu dùngbùng nổ lớn hơn so với đồng tiền làm ra. Nhưng vừa rồi, sau hội nghị Trung ương Đảng, tôi mừng là lãnh đạo Đảng đã nhìnthẳng vào những khó khănvà xác định phải tái cấu trúc nền kinh tếở một số lĩnh vực. Điều này chotôi có thêm niềm tin rằng Chính phủ và từng doanhnghiệp chẳng còn cáchnào khác là phải đi xuyên qua nhữngkhó khăn, đừng làm lơ, đừng né tránh,hãy nhìn nhận lại mình, pháttriển thực chất để cùng nhau vượt qua khủng hoảng này.

Chọn kinh doanh vàng và tiền tệ,hai lĩnh vực “nóng” nhất và đầybất trắc,làm thế nào đểchị tìm thấysự bình yên trên đầu ngọnsóng?

Trong môi trường kinh doanh đầybiến động hiện nay, để giữ đượcsự bình tĩnh quả là rất khó, phải thực tập mỗi ngày mới tạo đượcnội lực. Tôi đangđào tạo cho đội ngũ của mình cách để giữ đượcsự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Bất trắc thì luôn ập đến, khi bạn biết cách đixuyên qua nó, biết chấp nhận nó, mới có thể vạch ra con đường mới, thay vìngồi đó mà lo sợ. Mình đãtrang bị đầy đủ kiến thức cho anh em, nhưngrủi ro xảy ra là một vấn đề khác. Tôi có mộtcách để giải phóng mìnhkhỏi áp lực: lúc rủi ro xảy ra, đừng truy vấn tại sao, cũngđừng trách móc than phiền về những chuyện đã xảy ra. Hãy sẵn sàng nhìnnhận, giải quyết những vấn đề ngày hômnay, không than trách những gì hôm qua vàkhông quá lo lắng, kỳ vọng những gì sắp đến.

Đứng trong top 5 phụnữ CEO quyền lực nhất ViệtNam, top 5 doanh nhân xuất sắc nhấtđược vinh danh trong giải thưởng“Ernst & Young – bản lĩnh doanh nhân lập nghiệpnăm 2011”… làm thế nào một phụnữ nhỏnhắn nhưchị có đượcsức mạnhtự thân đểvượt qua bao cơn sóng dữ của kinh doanh và cuộc sống?

Những cuốn sách về giá trị sống, tư duy tích cực, tư duy đột phá giúp tôi rấtnhiều để trưởng thành. Kiến thức đọc theo tôicó giá trị vô cùng, một cuốn sách có thể làm thay đổi cuộc đời. Những bài báonhỏ cũng là cách đểmình học, góp nhặt cái gì mình cho là quý giá. Thiếu hụt lớn nhất của ngườiViệt mình là đánh mấtthói quen đọc sách. Tư duy của tôi luôn mới mẻ nhờ đọc nhiều, từ đó rút ra cho mình những kinh nghiệm sống và kinh nghiệmquản trị.

Từng trảiqua căn bệnh ung thư hiểmnghèo và đã thoát khỏinhư mộtphép lạ, điềugì giúp chị có một tinh thần quả cảm nhưthế đểtranh đấu vớibệnh tậtvà vượt qua những lúc tuyệt vọng nhất?

Tôi có một cách để giải phóng mình khỏi áp lực: lúc rủi ro xảy ra, đừng truy vấn tại sao, cũng đừng trách móc than phiền về những chuyện đã xảy ra. Hãy sẵn sàng nhìn nhận, giải quyết những vấn đề ngày hôm nay, không than trách những gì hôm qua và không quá lo lắng, kỳ vọng những gì sắp đến.

Chiến thắng chính mìnhvà vượt qua nỗi sợ là chiến thắng lớn nhất. Trướccái sống và cái chết, tôi khôngngồi đó mà than khóc. Tôi chấp nhận tình huống xấu nhất có thể xảy ra, rằng mình cóthể chết, doanhnghiệp mình có thể phá sản, và tự dưng thấy mọi việc thật nhẹ nhàng. Từ đó tôi hiểu những ngày sống còn lại thật là quý giá, mỗingày đều là “ngày cuối cùng”, phải sống sao chocó ý nghĩa với cuộc đời này. Từ đó tìm cáchgỡ nó, không lảng tránh,không “rớt cái đùng”. Chính sự thanh thản đã tạo cho tôi một nguồn năng lượngmới. Tôi thườngnói đùa với bạn bè rằng “trời kêu khôngdạ”, mình còn sống đến hôm nay là quá “lãi” rồi, phải biết làm việc gì tốt nhất cho bản thân, cho gia đình, cho xã hội. Điều đó làmmình hạnh phúc. Cũng từnhững ngày sóng gió này, tôi biết đón nhận tất cả những gì đến với mình một cách bình thản hơn, vui cũng không tộtđỉnh, mà buồn cũng khôngtuyệt vọng.

Xuất thân là cán bộ Đoàn, tố chất lãnh đạo và trách nhiệm công dân dường như đã ăn vào máu chị, đểtạo nên mộtdoanh nghiệp có trách nhiệm vớicộng đồngvà sự nghiệpgiáo dục?

Những vấn nạn trong xã hội hôm nay đều bắt nguồn từ giáo dục, đó cũng là mốiquan tâm lớn nhất của chúng tôi. Chươngtrình Cùng ngư dân bám biển, Tiếp sức người thầy, Vinh danhthủ khoa… là những niềm vui thầm lặng, chúng tôi làm vớitất cả tâm sức, trái tim và khốióc của mình, vận động nhiều người cùng tham gia, đểsức mạnh được nhân lên. Chúng tôi không làm để đượccái gì đó, mà làm với một tâm thế rất tự nhiên, nghĩ về xã hội. Chỉ sợ mình không đủ sức khoẻ, khôngđủ tài chính để làm nhiều hơn. Hạnh phúc lớn nhất của mình là sự cho đi, chứ không phải là nhận lại. Về cuối đời, tôi chỉ mong mình đượcdứt khỏi công việc kinh doanh để làm côngtác xã hội.

Làm giàu đã khó, sống giàu còn khó hơn nhiều,chị coi trọngđiều gì nhất đểcó thể giữđược phẩmgiá của mình, trong một môi trường kinh doanh phải lau láchquá nhiều?

Tính trung thực. Trung thực cả với chínhmình, và với ngườikhác. Sống trong một tập thể phải biết lắng nghe và thấu hiểu, không thể thờơ với từng số phận con người. Phải tự tin mới tạo đượcniềm tin. Từ khi rời trườngđại học bước chân vào đời đến nay, tôi chưa bao giờ dựa vào cái gìkhác ngoài sức mình và gia đình, cũng không quá kỳ vọng vào những lợi thế khác biệt. Nhờ phát triển tự thân, khôngcậy thế lực, không phụ thuộc chínhsách, không lợi dụng sựưu ái nên không mệt mỏi. Sự tự trọng có lẽ đã giúp tôinhận đượcsựủng hộ của các cấp lãnh đạo và bạn bè đồng nghiệp. Cơ hội là do mình tạo ra và nắm lấy, nếu dựa vào thế lực thì khikhông còn thế lực mình sẽ thấy hụt hẫng.

Ba cô con gái của chịđều có chí hướng, biết sống vì cộngđồng. Là người mẹ, trái tim chị có nhiềulo âu không khi nghĩ đến hạnh phúc của con, để thoát khỏi áp lựccủa đồngtiền, củavai trò nối nghiệp?

PNJ là một doanh nghiệp côngchúng, nên người kế nghiệp có thể là cộng sự của tôi. Chúng tôi cũng gặp phải không ítnhững áp lực trong quátrình xây dựng và điều hành doanhnghiệp, vì thế chúng tôikhông muốn tạo thêm chocon bất cứ áp lực nào. Hãy để các con tự do chọn lựa làm cái gì tốt nhất cho bản thân, cho xã hội.Tôi thường nói với các con làhãy sống và làm việc một cách tự nhiên, làmgì mình cảm thấy thích vàcó ích cho xã hội, không làm để đượcghi công thì cuộc sống sẽ thú vị. Giáo dục con tính tự lập ngay từ nhỏ, nhưng từkhi con gái đầu lòng của tôi trưởng thành, lập gia đình rồi sinh con, suy nghĩ lại về phần mình tôi thấy đã có những khiếm khuyết với vai tròlàm mẹ. Vì ham việc và ỷ có ngườichăm sóc, nên tôi cũng ít gần con. Sợ các con ỷ lại, sợ mọi ngườinuông chiều làm hư cháu nên tôi luôn nghiêm khắc và tạo khoảng cách, điều đó đôi lúclàm các cháu buồn.
Tuy nhiên, tôi luôn cho contham dự cùng mình những chuyến từ thiện, để con biết chia sẻ với những cuộc đời lam lũ. Cuộc sống của mình có thể đủ đầy mọi thứ, nhưng điều đó sẽ không có nghĩa gì nếu xung quanh mình còn quá nhiều ngườinghèo khó. Dù đi du học nước ngoài, vào nhữngdịp hè, các con tôi vẫntham gia Mùa hè xanh, đến với đồng bào nôngthôn vùng sâu vùng xa, để biết trân trọng những gì đang có. Các con tôi rất ngoan, nhân sinh quan được ảnh hưởng từ bố mẹ, tôi khônglo lắng con bị chệch hướng.Gia đình tôi sống đơn giản. Tôi chỉ cảm thấy mình thiếu thời gian thư giãn và đọc sách, vìcòn quá nhiều cuốn sách màtôi chưa đọc.

Giây phút hạnh phúc nhất với chị là gì?

Tôi là người không quảng giao, ítbạn bè, nhưng đã chọn ai là bạn thì sống hết lòng,không thủ thế, rất tự nhiên thoải mái nên không có gì phải e dè sợ sệt. Làm việc cực lắm, nhưng khi nhìn vào ánh mắt mọi người, tôi thấy tình yêuthương tràn ngập dành chomình, thấy ngườita nói với mình những điều chân thành, đó là điều hạnh phúc nhất.

thực hiện:Kim Yến
chân dung hội hoạ: Hoàng Tường

Ông Võ Quốc Thắng, chủ tịch HĐQT – tổng giám đốc công ty CP Đồng Tâm
“Một nữ doanh nhân có những đóng góp lớn trong việc xây dựng một thương hiệu đáng tự hào cho Việt Nam. Trong một thời gian không dài, chị đã kiến tạo những sản phẩm biểu trưng cho cái đẹp của ngành nữ trang Việt Nam. Thời gian gần đây, chị có những đột phá tạo nên hình ảnh mới cho PNJ. Quen biết chị gần hai mươi năm nay, tôi thấy chị là một phụ nữ đáng trân trọng. Những kinh nghiệm xây dựng thương hiệu của chị rất đáng để chia sẻ và học hỏi”.

Ông Đỗ Long, tổng giám đốc công ty Bita’s:
“Quen biết chị Dung và anh Bình từ những năm 1990 của thế kỷ trước, tôi chưa thấy ai phiền hoặc muốn “nghỉ chơi” với chị. Luôn quan tâm đến bạn bè, sẵn sàng chia sẻ, tâm tình với sự hết lòng, thương yêu. Là “linh hồn” trong các hoạt động hội đoàn, một người chị cả đầy tâm huyết với sự nghiệp chung”.

PGS.TS Trần Hoàng Ngân, trưởng khoa ngân hàng đại học Kinh tế TP.HCM:
“Đương đầu với những khó khăn, không né tránh rủi ro, chị là một tấm gương đáng nể phục về chinh phục thử thách. Là cựu sinh viên ưu tú của đại học Kinh tế, chị luôn chia sẻ thầm lặng cả về tài chính và tâm sức cho giáo dục, cho những sinh viên tài năng nghèo và thầy cô giáo”.