Hai phương pháp sản xuất giá trị thặng dư dưới chủ nghĩa tư bản
Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối.
Đây là phương pháp nhà tư bản thu được giá trị thặng dư do kéo dài ngày lao động, vượt quá thời gian lao động tất yếu, nhờ đó kéo dài thời gian lao động thặng dư, trong khi năng suất lao động và thời gian lao động tất yếu không thay đổi.
Tuy nhiên, pp này cũng gặp phải những giới hạn như: độ dài ngày lao động, thể chất và tinh thần người lao động, cuộc đấu tranh đòi hỏi ngày lao động tiêu chuẩn (8 giờ),…….. nhà tư bản áp dụng tăng cường độ lao động hiểu theo nghĩa hao phí calo, điều này cũng co nghĩa là kéo dài thời gian lao động.
Phương pháp này được áp dung phổ biến ở giai đoạn sau của CNTB.
Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối.
Đây là phương pháp nhà tư bản thu được giá trị thặng dư do rút ngắn thời gian lao động cần thiết, nhờ đó kéo dài tương ứng thời gian lao động thặng dư,bằng cách ha thấp giá trị sức lao động, trong khi độ dài ngày lao động thong đổi.
Để rút ngắn thời gian lao động, tất yếu phải giảm giá trị sức lao động. muốn hạ thấp giá trị sức lao động phải giảm giá trị những tư liệu sinh hoạt thuộc phạm vi tiêu dùng của công nhân. Điều này chỉ co thể thực hiện được bằng cách tăng năng suất lao động trong các ngành sản xuất ra tư liệu sản xuất để sản xuất ra những tư liệu sản xuất đó.
Đây là phương pháp phổ biến ở giai đoạn phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Hai phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối và tương đối giống nhau về mục đích và làm cho thời gian lao động thặng dư được kéo dài ra; nhưng giữa chúng co sự khác nhau về giả thiết, cách thức tiến hành biện pháp,……
Ý nghĩa của việc nghiên cứu vấn đề này.
- nếu gạt bỏ mục đích và tính chất của chủ nghĩa tư bản thì vận dụng các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư, nhất là phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối và giá trị thặng dư siêu ngạch trong các doanh nghiệp sẽ kích thích sản xuất, tăng năng suất lao động xã hội, sử dụng kỹ thuật – công nghệ mới, cải tiến tổ chức quản lý, tiết kiệm chi phí sản xuất.
- Gợi mở cách thức làm tăng của cải, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. đối với nước ta, cần tận dụng triệt để các nguồn lực; nhất là nguồn lao động trong sản xuất kinh doanh. Về cơ bản và lâu dài , giải pháp quan trọng cần phải coi trọng tăng năng suất lao động xã hội, phát triển lực lượng sản xuất, đẩy mạnh công nghiệp hóa , hiện đại hóa đất nước.